تیپ شناسی در قصه های عامیانه ایرانی

thesis
abstract

قصّه های عامیانه فارسی دارای ظرفیت ها و توان مندی های بالقوه پژوهشی فراوانی است. به رغم تنوع، و وسعت این قصّه ها، تاکنون به صورت جامع به طبقه بندی و تحلیل کارکردی عناصر این قصّه ها از جمله «تیپ»های گوناگون قهرمانان قصّه های عامیانه مکتوب منثور ایرانی، درجایی اشاره نشده است. قصّه ها نیز همچون هر داستان، حکایت و روایتی قهرمان می خواهد، اما این قهرمان با تصوری که از قهرمان در نزد عامه وجود دارد، همخوان نیست. این تحقیق در پی پاسخ دادن به این مسائل است که چه تفاوت هایی بین قهرمانان قصه های عامیانه با شخصیت های کُنش گر داستان ها و رُمان های معاصر دیده می شود، از این گذشته مبانی شناخت تیپ در قصه ها چیست و این اشخاص در چه دسته و طبقه ای از طبقه بندی اجتماعی قرار می گیرند؟ در زمینه قصه های عامیانه تاکنون تحقیقات فراوانی به انجام رسیده است و افرادی همچون فخرالدین علی صفی در کتاب«لطایف الطوایف»، ولادیمیر پراپ در کتاب«ریخت شناسی قصه های پریان»، آرنه- تامپسون درکتاب«گونه های قصه های جهان» و اولریش مارزلف در کتاب«طبقه بندی قصه های ایرانی» هر یک به این بحث پرداخته اند. دراین تحقیق با بررسی نظریات صاحب نظرانی همچون پراپ، آرنه تامپسون و مارزلف، به طبقه بندی تیپ های کُنش گر اهّم قصه های عامیانه فارسی پرداختیم و برای هر تیپ کُدی اختصاص دادیم. هدف این پژوهش تیپ شناسی اهم قصّه های عامیانه مکتوب منثورایرانی است؛ شامل هفت قصّه ی: سمک عیار، ابومسلم نامه، داراب نامه طرسوسی، اسکندر نامه، حمزه نامه، حسین کرد شبستری و امیر ارسلان نامدار. به دلیل شهرت، طیف وسیع خوانندگان، اقبال عمومی بسیار و حجم وسیع این قصه ها، از میان قصه های گوناگون فارسی، به این هفت قصه پرداخته شده است. پس از بررسی این قصه ها دریافتیم که علاوه بر تکرار حوادث، که سازنده ی پیرنگ قصه است، تکرار قهرمانان نیز دیده می شود، کُنش ها نیزتکراری و قابل پیش بینی اند، درونمایه درحضور تیپ ها و بسامد آنان تأثیرگذار است و بنا به اقتضای درونمایه، تیپ های خاصی محور قصه قرارمی گیرند، درباریان حضورپر رنگی نسبت به دیگر تیپ ها دارند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

سنخ شناسی و بررسی الگوهای ساختاری تیپ ابلهان در قصه های عامیانه طنزآمیز ایرانی

این جستار، الگوهای ساختاری تیپ احمقان/ابلهان را در قصه‌های عامیانۀ طنزآمیز ایرانی سنخ‌شناسی و بررسی می‌کند. از میان قصه‌های عامیانه، تیپ احمقان، از جمله تیپ‌های مهم در میان قصه‌های شوخی است که آرنه، تامپسون، مارزولف، و آتر گرد آورده‌ و از 1200 تا 1999 دسته‌بندی کرده‌اند. این تیپ قصه‌ها، ویژگی‌های ساختاری و سنخی خاص خود را دارند. برای نیل به این ویژگی‌ها، پیکرۀ دادگانی از کتاب مارزولف (1377) انت...

full text

ریخت شناسی قصه های عامیانه ایرانی

ریخست شناسی قصه های عامیانه ی ایرانی، پژوهشی کاربردی با رویکرد ساختارگرایانه است که می کوشد واحدهای مشابه را از داستان های متنوع استخراج کند. بدین ترتیب مهم ترین هدف پژوهشی یعنی تعیین چارچوب علمی برای قصه های عامیانه تحقق می یابد. این شیوه تحلیلی از دهه های نخستین قرن بیستم با «ریخت شناسی قصه های پریان» ولادیمیر پراپ آغاز شد. وی که استاد مردم شناسی دانشگاه لنین گراد بود بیش از صد قصه پریان روسی...

15 صفحه اول

فانتزی در قصه های عامیانه ی هرمزگان

فانتزی در لغت به معنی وهم و خیال است و در ساختار ادبی گونه ای است؛ که از عناصر خیالی و غیر واقعی در آن به عنوان درون مایه ای اصلی استفاده می شود . آثاری که از واقعیت به دور است و با پناه بردن به نیروی تخیل ، رویا ، خواب و خیال سعی دارد، تصویر ذهنی شگفت انگیز و نا آشنا را قانونمند جلوه دهد. هرمزگان به عنوان یکی از نواحی سرزمین کهن و متمدن ایران از نظر قصه های عامیانه پر بار و غنی است ، اگر چه نو...

full text

بررسی نقش و جایگاه زن جنوب در قصه های عامیانه (گپ شو)(جامعه مورد مطالعه: قصه های عامیانه شهرستان لامرد)

در این مقاله نقش و جایگاه زنان و مردان در قصه های عامیانه (گپ شو) شهرستان لامرد با استفاده از نظریه ی نقش پارسونز مورد بحث قرار گرفته است. از میان مجموع قصه های عامیانه موجود در فرهنگ مردم این شهرستان 60 گپ شو انتخاب و با استفاده از روش فراتحلیل، مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش سعی شده قصه های نقل شده از افراد بالای 50 سال مورد استفاده قرار گیرد. هدف این بررسی در وهله نخست، آشنایی با قصّه ه...

full text

نام شناسی شخصیت های قصه های عامیانه فارسی (با تکیه بر فیروز شاه نامه)

این مقاله بر مبنای دانش نام­شناسی، به بررسی شخصیّت‎های قصّه­های عامیانه می پردازد. مبنای بررسی­ها قصّة فیروزشاه‎نامه است؛ زیرا در این رمانس عامیانه 234 شخصیّت با تیپ‌های اجتماعی مختلف و تنوّع نام‎ها دیده می­شود. علاوه بر این، با مراجعه موردی به سایر رمانس‎های عیّاری؛ چون ابومسلم‌نامه، اسکندرنامه، امیرارسلان نامدار، سمک عیّار، حسین‎کرد شبستری، حمزه‌نامه و داراب‌نامه طرسوسی به مقایسه و تحلیل نامهای اشخا...

full text

ریخت شناسی قصه های ایرانی با تمرکز بر نقش زن و قصه های آذربایجان

در سال 1920ویلادیمیر پراپ با عرضه‌ی نظریه‌ی ریخت‌شناسی باب جدیدی را به روی قصه‌پژوهان سراسر جهان گشود. نگاه او به ساختار قصه‌ها امکان مطالعه‌ی آن‌ها را به شیوه‌ای علمی و کاربردی به پژوهشگران می‌داد. در این شیوه پژوهشگر با مطالعه‌ی ساختار قصه به الگوهای مشخصی دست می‌یابد که در همه‌ی قصه‌ها یکسان است. این الگوها وجود نظامی سازمانی را نشان می‌دهد. این نظام از اجزای مشخصی تشکیل می‌شود که شامل شخصیت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023